| Antwerpen 1539 | ||
| Ik wil mij gaan vertroosten | ||
Tekst
Deze toelichting is overgenomen uit ‘Een Compendium van achtergrondinformatie bij de 491 gezangen uit het Liedboek voor de kerken’ (Amsterdam 1977) en wordt tijdelijk op deze site geplaatst. Deze tekst wordt vervangen als er een definitieve toelichting beschikbaar is.
Een directe aanleiding tot het thema vrede ontstond in de vergadering van de Doopsgezinde Liederenbundelcommissie, die in 1960 was opgericht om te trachten een bijdrage te leveren aan de vernieuwing van het kerklied. Nadat men met zeer weinig resultaat de bundel der Zuid-Duitse Doopsgezinden Lobe den Herrn had doorgewerkt en een enkele tekst ter vertaling had uitgekozen, bleven onder meer de aanvangswoorden van een der onbruikbaar geachte teksten Gib Frieden, Herr, gib Frieden als een soort leuze hangen. Daarbij voegde zich opeens de melodie van ‘Ik wil mij gaan vertroosten’, die ik al lang met smart in de doopsgezinde bundels had gemist. Toen ontstond het lied vrijwel aus einem Guß. Achteraf herinnert een enkele regel toch aan de Duitse tekst van E.M. Arndt. Zeker drukt het iets uit van die aloude doperse houding: distantie tot en verantwoordelijkheidsgevoel voor ‘de wereld’.
Daarna ging het lied een eigen weg. Het werd opgenomen in De Adem van het jaar (een uitgave van de Van der Leeuw-stichting) op de achttiende zondag na Pinksteren en vond vooral in rooms-katholieke kring grote weerklank. In de Eucharistieviering voor de Pinkstertijd van 1965 verscheen het, door een slordigheid van de uitgever, zonder de eerste strofe. Hosanna, jaarbundel voor parochies, scholen en kloosters bevestigde deze onthoofding, evenals het Liturgisch jaarboek van het dekenaat Eindhoven, beide uit 1966. Tot op heden staat het in verschillende bundels voor studentenecclesiae, alsmede de Randstadbundel (Hilversum 1970, nr. 266), zonder de eerste strofe afgedrukt.
Op losse bladen in verscheidene kerken trof ik al meermalen veranderde regels aan, toen, mij in 1967 een Belgische bundel werd toegestuurd waarin het lied zwaar verminkt, op naam stond van G. van der Graft (Willem Barnard!). Nadat een en ander gerectificeerd was, is de tekst in de Belgische bundels (en in een Frans-Vlaams uitgaafje), voor zover mij bekend, weer correct. In Nederland zijn nog diverse afwijkingen in omloop. Zo vergat het gereformeerde Filippus Liederenboek per ongeluk de vierde strofe. In het Gezangboek voor de Evangelische Broedergemeenten in Nederland (1968, nr. 421) staat alles weer op zijn plaats.
Ter gelegenheid van het achtste Doopsgezinde Wereldcongres in 1967 werd het lied in het Engels, Frans en Duits vertaald.
Auteur: Jan Nooter
Melodie
Voor een toelichting bij de melodie, zie Liedboek 562.
Media
Uitvoerenden: Bovenkerk Kamerkoor o.l.v. Ab Weegenaar; Eeuwe Zijlstra, orgel (strofen 1, 2, 3) (bron: KRO-NCRV)
Video: Liedboek 1010 door zangers Dorpskerk Eelde; Vincent van Laar, orgel