David | |||
Tekst
Dit kinderlied over David verscheen in 1974 in het derde deeltje van de reeks Alles wordt Nieuw (nr. 4). Hanna Lam schreef het lied rond twee belangrijke aspecten van David: als eerste de keuze voor David als nieuwe koning van Israël, als tweede David als musicus en psalmist. Het gaat hier allereerst om een eenvoudig en kernachtig kinderlied. Tegelijk is het zo geschreven dat er, naarmate je meer met David en zijn geschiedenis bekend bent, van alles gaat meeklinken.
Inhoud
De verkiezing van David is het onderwerp van de eerste twee coupletten. Samuël bezoekt Betlehem om daar een van de zonen van Isaï tot koning te zalven (1 Samuël 16,1-13). Isaï laat zes van zijn zeven zonen over het podium gaan. David, de jongste, niet; hij is slechts een fluit spelende herdersjongen en geen koningskandidaat. David wordt echter gekozen ‘boven alles uit’. De woorden ‘boven alles uit’ doen denken aan de verkiezing van de man die hij moet gaan opvolgen: koning Saul. Deze stak van zichzelf al met kop en schouders boven alles en iedereen uit; in de beschrijving van zijn benoeming tot koning wordt dat benadrukt (1 Samuël 10,23b). David, de kleine jongen, zal ook hem gaan overstijgen. De geschiedenis van Davids zalving wordt afgesloten met de woorden ‘Van toen af aan was David doordrongen van de geest van de Heer’ (1 Samuël 16,13). Couplet 2 eindigt met de zin dat David ‘koning in Gods naam’ zal zijn.
De coupletten 3 en 4 gaan over David als musicus en psalmist. In het eerste couplet werd al gerefereerd aan zijn fluitspel. Nu gaat het over zijn zingen en harpspelen, zijn dansen én zijn erfenis bij uitstek, de psalmen. Davids musiceren komt allereerst naar voren in het therapeutisch spel voor koning Saul (1 Samuël 16,14-23). Het wordt hier niet met zoveel woorden genoemd, maar wie het verhaal kent, krijgt het al snel in gedachten. Verder kun je denken aan Davids inspanningen voor liturgische muziek rond eredienst en ark (2 Samuël 6). Het dansen voor de ark vindt plaats in die context, namelijk bij het overbrengen van de ark naar Jeruzalem. Ook in zijn musiceren gaat David vooraan. Hij danst voor de ark uit, hij zingt ons de oude woorden voor, hij geeft de toon aan. Als koning is hij voorganger, als musicus en psalmist voorzanger.
Taalkenmerken
Het rijmschema is eenvoudig, dat kan niet anders bij een vierregelige tekst. Niet alle rijm is voor de hand liggend. ‘Uit-fluit’ (couplet 1) en ‘voor-door’ (4) zijn beide puur rijm, ‘… aan-naam’ (2) en ‘harp-ark’ klinkerrijm. Nog een punt om aandacht aan te geven: elk couplet begint met David: ‘David werd …’ (1), ‘David kwam …’ (2), ‘David heeft …’(3), ‘David gaf …’ (4). Tussen de coupletten 1-2 en 3-4 zit wel een subtiel verschil qua taalstructuur. In 1-2 gaat de tweede regel verder met hij …: ‘hij de …’ (1), ‘hij mocht …’ (2). In 3-4 begint ook de tweede helft van r. 1 met David en de zin loopt dan door via het woordje en: ‘David heeft gezongen, David speelde harp en hij heeft …’ (1), ‘David gaf de toon aan; David zong ons voor en die …’. Het is leuk om bij het zingen daarvan bewust te zijn, taalgebruik en taalritme geven extra dynamiek aan de melodie.
Melodie
De melodie van Wim ter Burg sluit aan bij het eenvoudige karakter van de tekst. De melodie staat in G-groot en beweegt tussen d’ en d”. Bepalend is de achtstenbeweging, met daarin ook toonherhalingen. In regel 1 is dat een veren, op de lage kwint (d’). Dat geeft een voorwaartse energie, versterkt door het herhaalde motief, dat bovendien uitloopt op een stijgend lijntje naar de terts (die door de lengte van de noot mooi doorklinkt):
Van daaruit tikt de melodie de hoge kwint (d”) aan, de achtstebeweging wordt even stilgezet en dan volgt de afronding. Allemaal heel eenvoudig, maar sprekend en effectief.
Liturgische bruikbaarheid
Het lied staat in de rubriek ‘Bijbelse vertelliederen’. Komt David ter sprake, dan kan dit lied gezongen worden, zeker als het gaat om een van de twee hoofdonderwerpen: de zalving van David en David als musicus en psalmist. Dat kan in de context van kerkdienst of kinderkerk zijn, maar evengoed op school of thuis. De tekst biedt daarbij kansen voor verdieping.
Auteur: Anje de Heer
Media
Uitvoerenden: Koorklas van de Buitenschoolse Koorschool Utrecht en Vocaal Theologen Ensemble o.l.v. Hanna Rijken; Sebastiaan ’t Hart, piano; Hanna Rijken, fluit