| Canon | ||
| Bette Westera Mies Westera-Franke | ||
| volkslied | ||
| Zonnetje schijnt | ||
Tekst
Ontstaan
Deze canon werd door de redactionele werkgroep ‘Kinder-, jeugd- en tienerliederen’ gevonden in het bundeltje Met de muziek mee. Speelse bijbelliedjes voor kinderen van 3 tot 12 jaar (Gorinchem 1997, nr. 36). Dit liedbundeltje behoort bij de tiendelige kinderbijbelserie Heb je wel gehoord (Gorinchem 1990-1995), geschreven door Bette Westera en Mies Westera-Franke. Ook de teksten van de liederen zijn van hun hand. De muziek van de meeste liederen werd geschreven door Rien Westera. Enkele liedteksten zijn geplaatst op melodieën van bekende kinderliederen of kerkliederen.
Inhoud
De tekst van de canon is ontleend aan Psalm 19,2-3.5:
|
Psalm 19 |
Liedboek 224 |
|
2 De hemel verhaalt van Gods majesteit, |
Elke dag vertelt over God de Heer, (19,3a) |
Melodie
Achtergrond
De tekst is geschreven op de melodie van het lied ‘’t Zonnetje schijnt zo heerlijk schoon’ van W.H. de Groot Wzn. en bekend geworden via de bundel Kun je nog zingen, zing dan mee, met liederen uit de tweede helft van de negentiende en de eerste helft van de twintigste eeuw. Deze veelgebruikte liedbundel was samengesteld door de onderwijzers Jan Veldkamp (1868-1946) en Klaas de Boer (1865-1943), verscheen voor het eerst in 1906 en beleefde in de twintigste eeuw 41 herdrukken (klik hier voor meer informatie).
‘’t Zonnetje schijnt zo heerlijk schoon’ komt voor als nr. 39 in de 31e druk uit 1938. De canon was ontleend aan Zangoefeningen (Groningen 1882) van W.H. de Groot.
Kun je nog zingen, zing dan mee vermeldt dat W.H. de Groot ook de melodie schreef. Dat is niet zeker, aangezien de wijs ook voorkomt bij het Franse liedje ‘Le coq est mort’, waarvan het ontstaan ook niet zeker is en dat zich in een groot aantal talen over Europa heeft verspreid.
Analyse
De canon is gebaseerd op een eenvoudig harmonisch schema: I-I-V-I. De melodie van de slotregel vormt de baspartij van dit schema. Daarnaast zijn er twee originele melodieregels: de regels 1 en 3. Regel 2 is de herhaling van regel 1, maar dan een terts hoger; regel 4 is een herhaling van regel 3, maar dan een terts lager. Het melodisch schema is dus a-a’-b-b’-c.
Uitvoering
Canons zingen met kinderen is pas mogelijk vanaf ongeveer 9 jaar. Het harmonisch gehoor van jongere kinderen is nog onvoldoende ontwikkeld om samenklanken te kunnen herkennen. Deze canon is afkomstig uit het deel Heb je wel gehoord, bestemd voor achtjarigen. Voor die leeftijd is een vijfstemmige canon complex. Het is beter zich dan te beperken tot twee- of driestemmigheid en de canoninzetten op de eerste, derde en vijfde regel te gebruiken en de slotregel te herhalen.
Zie voor een algemene toelichting het overzichtsartikel De canon.
Auteur: Pieter Endedijk