27a - De Heer is mijn licht

Tekst

Ontstaan

Liedboek 27a is ontstaan in de Iona Community . Deze wereldwijde oecumenische beweging heeft haar basis in Glasgow en op het Schotse eiland Iona (zie het overzichtsartikel ‘Iona als bron van liederen’). De Nederlandse Iona Groep verzorgde in 2003 een eerste bundel Nederlandse vertalingen van Iona-liederen: Liederen en gebeden uit Iona & Glasgow (Kampen 2003) en in 2008 een tweede, getiteld Opstaan! Meer liederen uit Iona, Glasgow & de rest van de wereld (Kampen 2008). Psalm 27a is voor deze tweede bundel vertaald.
Tekst en melodie zijn van John L. Bell, de vertaler is Dirk Strasser, lid van de Nederlandse Iona Groep.
De liedboekredactie besloot zowel de Engelse als de Nederlandse tekst op te nemen.

Tekst en vertaling

Het lied omvat de verzen 1 tot en met 6 van de onberijmde psalm. Daarbij is Psalm 27,1 gepromoveerd tot refrein; de bijbelverzen 2 tot en met 6 zijn te vinden in strofen 1 tot en met 4.

Refrein

Het refrein gaat over niet bang zijn, de Heer is immers ‘mijn licht en redding’. De Bijbeltekst zegt:
De Heer is mijn licht, mijn behoud,
wie zou ik vrezen?
Bij de Heer is mijn leven veilig,
voor wie zou ik bang zijn?

Het lied gaat nogal vrij met de Bijbeltekst om. De dichter herhaalt ‘mijn licht’, waardoor er nog kortere, markantere regels ontstaan:
De Heer is mijn licht,
mijn licht en mijn redding,
waarom nog angst?

Ook die laatste vraag wordt in het lied herhaald, op dezelfde melodie, wat de vraag een meer dringend of zelfs triomfantelijk karakter geeft.
De tweede helft van het refrein volgt niet de andere bewoording ‘bij de Heer is mijn leven veilig’, maar herhaalt de beginregels, ook muzikaal; de slotzin heeft wel een variatie in woordkeus, net als de Bijbeltekst: ‘waarom ben ik nog bang?’.

Strofen 1 en 2

De eerste twee strofen gaan over vijanden die mij belagen, zelfs een heel leger, maar zij vallen en ik ben veilig; met dit laatste blijft de vertaler dichter bij de onberijmde psalm dan de Engelse tekst, die in plaats van ‘nog zou ik mij veilig weten’ (Psalm 27,3 of in de NBG-vertaling 1951 ‘nochtans blijf ik vertrouwen’) zingt: ‘I’d trust God and stand firm.’ Het vertrouwen wordt dus ingevuld met ‘op God’ en toegevoegd wordt ‘ik sta vast’. De Nederlandse vertaler volgt deze toevoegingen niet.

Strofe 3

De derde strofe is meer verstild: het sterke verlangen om altijd in Gods huis te wonen en daar zijn schoonheid te mogen aanschouwen. Kijken we naar details, dan volgt de vertaler ook hier de Bijbeltekst meer dan de Engelse liedstrofe, die toevoegt ‘while at one with my Lord’. Zelf zegt Dirk Strasser daarover: ‘Waar er twijfel was bij het vertalen heeft het Hebreeuws de doorslag gegeven ten opzichte van de wat vrijere Engelse tekst’.

Strofe 4

De laatste strofe keert weer terug naar Gods bescherming tegen het kwaad en eindigt met een juichkreet daarover: ‘en ik juich en ik zing’ (‘I will sing and rejoice’); het vat de Psalm 27,5-6 samen met weglating (in het Engels en in het Nederlands) van de offers uit de liturgie van Israëls tempeldienst, vermoedelijk om dit lied herkenbaar te houden voor zangers van nu.

Melodie

De melodie is krachtig en vooral ritmisch interessant: in het refrein is de 4/4-maat verdeeld in twee gepunteerde kwartnoten, gevolgd door een kwartnoot. Hierbij is adequate begeleiding nodig, liefst ook met percussie om het ritme extra voelbaar te maken. Een dergelijk begeleiding treffen we aan in de begeleidingsbundel bij het Liedboek van de hand van Wim Ruessink.
De strofen hebben lange dalende lijnen van achtsten en worden in een flink tempo gezongen. Aan het eind van regel 1 keert het ritme uit het refrein gedurende een maat al even terug (en in regel 2 in de begeleiding van de slotnoot); in regel 4 tijdens beide laatste maten, als overgang naar het refrein.
De noten van de strofen zijn alleen in de koorbundel afgedrukt, dat is een andere keuze dan men op Iona maakt: daar mag per zingende groep bekeken worden of alles door allen wordt gezongen, of dat een afwisseling voorzang-allen beter is.
Het swingende refrein drukt de opgetogenheid uit over Gods redding en zal bij velen nog lang in hoofd en hart blijven naklinken.

Auteur: Gert Landman

Media

Uitvoerenden: Koren van de Protestantse Gemeente te Houten o.l.v. Anja van Velzen; Andrea Sterkenburg, solozang; Henk de Winter, piano (Nederlandse tekst)