Zoek een lied

{{ filtered.length }} van {{ totalItems}} liederen getoond

Geen liederen of gedichten gevonden

35 - Twist, Here, met mijn twisters, strijd


Willem Barnard
Genève 1551

Tekst

De berijmingen uit het Geneefse Psalter worden niet afzonderlijk toegelicht.

Zie voor meer informatie het overzichtsartikel Het Geneefse Psalter.


Melodie

De melodie van psalm 35 verscheen voor het eerst in de bundel Pseaulmes octantetrois de David, die in 1551 te Genève werd uitgegeven. Zij vergezelde dezelfde psalm in de berijming van Théodore de Bèze (1519-1605): ‘Deba contre mes debateurs’. De nieuwe melodieën uit de bundel, waaronder die van psalm 35, waren gecomponeerd door Loys Bourgeois (1510-±1560), die van 1545 tot 1553 cantor was van de Geneefse kerk.
De Bèze gebruikte voor zijn berijming een in kerkliederen weinig gebruikte versvorm, bestaande uit acht jambische regels met 8 8 9 9 8 8 8 8 lettergrepen. In het Geneefse psalter komen we de versvorm alleen nog tegen bij psalm 73, eveneens een berijming van De Bèze die in 1551 voor het eerst gepubliceerd werd.

Typerend voor de melodie is dat de regels zich hoofdzakelijk in secunden bewegen; met uitzondering van de regels 1 en 7 bevatten ze steeds één tertssprong. De voorlaatste regel valt op vanwege de twee tertssprongen en de stijgende kwart, het grootste interval van deze melodie.
De melodie staat in de zogeheten hypo-lydische modus, waarvan de f’ de zogeheten finalis (rusttoon) en de a’ de dominant (roeptoon) is. Karakteristiek voor de wijze waarop de melodie zich binnen de toonsoort ontwikkelt, is dat de finalis (f’) een welhaast belangrijkere rol speelt dan de dominant; de melodie keert telkens terug naar de rusttoon. Daardoor is het alsof de melodie eerder fluistert dan hardop roept, eerder biddend knielt dan schreeuwend opstaat. In dit verband is ook te noemen dat de melodie slechts één keer de hoge d” aanraakt (regel 3), terwijl de lage ligging in vooral de regels 4 en 6 bepalender zijn voor de ingetogen, neerwaartse houding van de melodie. De regel 5 en 6 beginnen identiek, maar waar regel 5 stijgt naar de hoge c”, daalt regel 6 naar de lage c’.
Vanaf regel 3 zijn de regels ritmisch steeds paarsgewijs aan elkaar gelijk; ze bewegen zich consequent in een tweedelig metrum. De enige onderbreking van het binaire metrum treffen we aan in de eerste regel, die een syncopische cadens (lang-kort-lang in plaats van kort-kort-lang) kent. Ook in Bourgeois’ melodie van psalm 73 komen we een dergelijke cadens alleen in de eerste regel tegen.

Auteur: Jan Smelik


Media

Uitvoerenden: Gesualdo Consort Amsterdam o.l.v. Harry van der Kamp (strofe 1 in het Frans)