Van de vogels en de bloemen uit de bergrede | |||
| Willem Barnard | |||
| Nico Verrips | |||
Tekst
Deze toelichting bij de liedtekst is overgenomen uit ‘Een Compendium van achtergrondinformatie bij de 491 gezangen uit het Liedboek voor de kerken’ (Amsterdam 1977) en wordt tijdelijk op deze site geplaatst. Deze tekst wordt vervangen als er een definitieve toelichting beschikbaar is. De toelichting bij de melodie is nieuw geschreven voor deze website.
Op de veertiende zondag na Pinksteren geeft de Romeinse traditie als evangelielezing aan Matteüs 6,24-33. In De Tale Kanaäns (Amsterdam 1963) staat dit lied dan ook bij die zondag aangegeven (blz. 98). Het betreft een stuk uit de Bergrede, waarin de vogels en de bloemen ten voorbeeld worden gesteld aan de mensen. Jezus doet ze tot ons spreken, vertellen van de Vader. Maar nu vertellen die bloemen en vogels ons ook van hem, de man die hen opmerkte, hun taal verstond, hun wijsheid deelde en meedeelde. Die wijsheid is zo simpel en zo vorstelijk, zo Salomonisch, wat zal ik er verder van zeggen dat niet in het versje zelf staat?
Auteur: Willem Barnard
Melodie
De onbezorgdheid van de vogels uit het evangelie klinkt door in dit ‘simpele melodietje’ zoals Nico Verrips zijn wijs typeert. ‘Een volksliedachtig wijsje dat vederlicht moet worden gezongen in een vloeiend tempo’, zo voegt hij eraan toe (Compendium, k. 234). Wat zou er nog meer over deze vanzelfsprekende melodie gezegd moeten worden? Niet meer dan dit: verschillende kenmerken van de melodie bepalen het volksliedkarakter, zoals het openingsinterval, het eenvoudige ritme van voornamelijk kwartnoten, de toonherhalingen in elke regel en de omvang van een octaaf tussen de dominanten. De eerste drie regels eindigen op de dominant, de slotregel heeft vlak voor de slotnoot een gepunteerd ritme. Dat houdt de melodie soepel.
De componist benadrukt dat de melodie niet in een 2/2-maat gezongen moet worden, maar in een rustige ‘wiekslag’ van een 4/4-maat, dus een rustig tempo, waarbij aan het einde van een strofe zonder onderbreking wordt doorgegaan met de volgende strofe. Vanwege het aantal coupletten is wisselzang en afwisseling in instrumentale begeleiding wenselijk.
Auteur: Pieter Endedijk
Media
Uitvoerenden: Matinencantorij o.l.v. Wim Kloppenburg; Peter Ouwerkerk, orgel (strofen 1 t/m 7) (bron: KRO-NCRV)