| Tune: ANGEL’S SONG | ||
Tekst
Ontstaan en verspreiding
Het lied ‘Gezegend die de wereld schept’ kwam voor het eerst in de openbaarheid, doordat het als nr. 10 was opgenomen in de uitgave Voor naamloze mensen (Hilversum 1979). Dit bundeltje bevatte twaalf Schriftliederen voor een liturgie ‘waarin we zingenderwijze op adem komen en gaande blijven door het Woord van de Bijbel’. De teksten waren van de hand van Henk Jongerius, componist Jan Raas voorzag ze alle van een begeleiding en vierstemmige zetting. Het zou het begin worden van een intensieve samenwerking van deze twee, die later leidde tot een verzamelbundel van 101 Schriftliederen van hen beiden, onder de titel Voor onderweg (Kampen, 2005). Eerder verscheen het lied al in Gezangen voor Liturgie (editie 1996, nr. 603).
Inhoud
Het is niet moeilijk te raden op welke pagina Jongerius zijn Bijbel open had liggen toen hij de tekst van deze hymne dichtte. Immers alle elementen uit het scheppingsverhaal in Genesis 1 passeren in de eerste vier strofen de revue: van zon, maan en sterren (strofe 1) tot en met uiteindelijk de mens (strofe 4). Wat ook direct aan deze tekst opvalt, is dat elk van de zes strofen begint met het woord ‘Gezegend’. God wordt hier ‘gezegend’ om zijn scheppingskracht! ‘Zegenen’ betekent hier: goede dingen van iemand zeggen (in het Latijn bene-dicere). De Schepper wordt prijzend toegezongen; we hebben kortom met een hymne, een lofzang te doen. De eerste twee regels van strofe 1 zijn verrassend: niet ‘die de wereld geschapen heeft’ wordt gezegend, maar ‘die de wereld schept’. De dichter kiest hier uitdrukkelijk voor de tegenwoordige tijd en houdt dat in de volgende strofen vol. Kennelijk wenst hij het scheppingsgebeuren niet te zien als iets uit een ver verleden, maar als iets dat zich nog steeds voltrekt. De Schepper is voortdurend creatief en vernieuwend bij zijn schepping betrokken. Het verhaal van de schepping is dus niet louter herinnering. Elke dag is een nieuw begin, een nieuwe schepping! Wanneer in de vijfde strofe God gezegend wordt om zijn woord, lijkt het alleszins verantwoord hier met name aan het vleesgeworden Woord, de Zoon van God, te denken. Meer dan wie ook ‘heeft Hij ons tot vrede bekoord’, het lijden gekend en liefgehad ten einde toe (vergelijk Johannes 13,1). Met een zegening ‘om de Geest’, die hier zoals in de bijbel vereenzelvigd wordt met de levensadem (Genesis 2,7; Johannes 3,8; 20,22), sluit de tekst af. En zo blijkt, het geheel overziende, deze hymne in de goede traditie trinitarisch, een zegening van Vader, Zoon en Geest!
Melodie
De redactie vond de melodie van Jan Raas niet waarderen. Daarom is voor een contrafact gekozen: ANGELS’S SONG van Orlando Gibbons (1583-1625). Deze melodie vinden we ook bij het morgenlied ‘Het licht dat weer opnieuw begon’ (Liedboek 214). Zie daar voor verdere informatie!
Liturgische bruikbaarheid
Het lied heeft zich een plek verworven in het Getijdenboek – Gebeden voor elke dag (Zeist/Brussel, 1990) en wel als mogelijke hymne in het morgengebed (lauden) van de zondagen in de tijd door het jaar (blz. 697-698). Het leent zich inderdaad uitstekend om er de nieuwe dag mee te begroeten. Een typische morgenhymne dus, hetgeen niet uitsluit dat het ook op andere momenten gezongen kan worden, bijvoorbeeld op Nieuwjaarsdag of wellicht bij een uitvaart.
Auteur: Gerard Kock